Ülkemizde yaşanan zirai don afeti, Ramazan ayı öncesi fiyat değişimleri ve Şubat ayı üretici market çalışması

Ülkemizde yaşanan zirai don afeti

Ramazan ayı öncesi fiyat değişimleri

Şubat ayı üretici market çalışması

 

ANKARA- 28.02.2025- Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, tarım alanlarımızı etkileyen don afetini, Ramazan ayı öncesinde geçtiğimiz yıla göre bu yılın fiyat değişimlerini, Şubat ayı üretici ve market fiyatları ile girdi maliyetlerindeki değişimleri yaptığı görüntülü basın açıklamasında değerlendirdi.

Don afetinden zarar gören üreticilerimizi kaybetmemek adına, bölgedeki üreticilerin kredi borçları faizsiz ertelenmelidir” diyen Bayraktar, açıklamasını şöyle sürdürdü:

“Doğal afetlerden en çok zarar gören her zaman tarım sektörü olmuştur. Geçtiğimiz günlerde de Adana, Mersin ve Hatay başta olmak üzere Akdeniz’deki birçok ilimizde don afeti meydana gelmiş ve tarımsal üretimi etkilemiştir. Don afeti; şeftalide, kayısıda, erikte, patateste, karpuzda, narenciyenin hasat edilmeyen bir kısmı ile kabak, patlıcan, biber, salatalık gibi bazı sebzelerde zarar oluşturmuştur. Bu afet sebebiyle zarar gören tüm çiftçilerimize geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum.

Hasar tespit komisyonları zarar gören sahalarda incelemelerde bulunmaya başladı. Doğal afet sonrası hasar tespit aşamasında birçok sorun çıkmakta ve çiftçilerimizin zararı olduğundan daha düşük gösterilebilmektedir. Aynı şeylerin yaşanmaması adına çiftçilerimizin zararı hakkaniyetli bir şekilde belirlenmelidir.

Don afetinden zarar gören bölge ülkemiz tarımsal üretimi için önemlidir.  Yine 2 yıl önce şubat ayında bu bölge depremin merkezindeydi. Henüz depremin yaraları tam olarak sarılmadan yaşanan bu afet bölgedeki çiftçilerimize ve ülke tarımına büyük zarar verir.

Kesin raporlar çıkmasa da yüzde 100’lere varan hasar oranlarının olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla don afetinden zarar gören üreticilerimizi kaybetmemek adına bölgedeki üreticilerimizin kredi borçları faizsiz ertelenmelidir. Ayrıca yetkili kurumlar harekete geçerek üreticilerimizin bu zararını telafi edici yardımlar yapmalıdır.

Don afeti yalnızca üreticiyi değil tüketiciyi de etkileyecektir. Zarar gören bölgelerde hem açıkta hem de örtü altında meyve-sebze üretilmektedir. Bu olayın Ramazan ayıyla birlikte hali hazırda yüksek olan gıda fiyatlarını artırmasından endişelenmekteyiz.”

 

Ramazan ayı öncesi fiyat değişimleri

“Geçen yıl ile bu yılın Ramazan ayı öncesindeki fiyatlara baktığımızda, bu yıl markette 39 ürünün 36’sında fiyat artışı, 2’sinde fiyat düşüşü olurken 1 ürünün fiyatı değişmedi. Markette en fazla fiyat artışı yüzde 160,2 ile beyaz lahanada görüldü.

Beyaz lahanadaki fiyat artışını yüzde 94,1 ile kabak, yüzde 80,9 ile limon, yüzde 62,5 ile yumurta izledi. Markette fiyatı düşen ürünler ise yüzde 18,1 ile patates ve yüzde 1,5 ile karnabahar oldu. Geçtiğimiz yılın Ramazan öncesine göre bu sene tüketicilerimiz marketten beyaz lahanayı 2,6 kat, kabağı 1,9 kat, limonu 1,8 kat ve yumurtayı 1,6 kat fazlaya alarak tüketmek zorunda kalacaklar.

Geçen yıl ile bu yılın Ramazan ayı öncesine göre üreticide 31 ürünün 26’sında fiyat artışı, 4’ünde fiyat düşüşü görülürken 1 üründe fiyat değişimi yaşanmadı. Üreticide en fazla fiyat düşüşü yüzde 27,8 ile zeytinyağında görüldü. Zeytinyağındaki fiyat düşüşünü yüzde 16,7 ile kuru kayısı, yüzde 14,9 ile patates, yüzde 3,8 ile fındık izledi. Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 594,4 ile limonda görüldü. Limondaki fiyat artışını yüzde 201,6 ile kabak, yüzde 184,2 ile beyaz lahana, yüzde 141,4 ile salatalık izledi.”

 

Şubat ayı üretici market fiyat değişimi

“Şubat ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 217 ile kuru fasulyede görüldü. Kuru fasulyedeki fiyat farkını yüzde 207,4 ile havuç, yüzde 197,9 ile kuru kayısı, yüzde 196,6 ile Antep fıstığı takip etti.

Kuru fasulye 3,2 kat, havuç 3,1 kat, kuru kayısı ve Antep fıstığı 3 kat fazlaya markette satıldı.

Üreticide 33 lira 29 kuruş olan kuru fasulye 105 lira 54 kuruşa, 13 lira olan havuç 39 lira 96 kuruşa, 150 lira olan kuru kayısı 446 lira 80 kuruşa, 250 lira olan Antep fıstığı 741 lira 48 kuruşa markette satıldı.”

 

Market fiyatları

“Şubat ayında markette 41 ürünün 33’ünde fiyat artışı, 7’sinde fiyat azalışı görülürken 1 üründe fiyat değişimi yaşanmadı.

Şubat ayında markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 35,8 ile patlıcan oldu. Patlıcandaki fiyat artışını yüzde 30 ile havuç, yüzde 27,3 ile portakal, yüzde 19,4 ile kabak izledi.

Markette fiyatı en çok azalan ürün ise yüzde 20,4 ile karnabahar oldu. Karnabahardaki fiyat düşüşünü yüzde 13 ile yeşil soğan, yüzde 11,1 ile marul, yüzde 10,6 ile pırasa ve beyaz lahana izledi.”

 

Üretici fiyatları

“Şubat ayında üreticide 33 ürünün 18’inde fiyat artışı olurken, 7’sinde fiyat düşüşü görüldü. 8 üründe ise fiyat değişimi olmadı.

Üreticide en fazla fiyat düşüşü yüzde 21,9 ile karnabaharda görüldü. Karnabahardaki fiyat düşüşünü yüzde 6,5 ıspanak, yüzde 5 ile marul, yüzde 4,3 ile beyaz lahana izledi.

Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 275 ile limonda görüldü. Limondaki fiyat artışını yüzde 163,2 ile patates, yüzde 82,7 ile kabak, yüzde 77,3 ile kuru soğan takip etti.”

 

Üretici fiyat değişimlerinin nedenleri

“Limon’un dallarda azalması nedeniyle hasadı da azaldı.

Diğer taraftan yaşanan don olayı narenciye çiçek ve sürgünlerin yanmasına, zarar görmesine sebep oldu. Gelecek yıl ürün rekoltesinde de azalma olacağı tahmin ediliyor. Patateste Çukurova bölgesinde nisan sonu gibi hasat edilmesi planlanan ürünlerde dondan dolayı yüzde yüze yakın hasar olması bekleniyor. Nevşehir, Niğde ve ödemiş illerinde Çukurova bölgesinde yaşanan don ve soğuk hava sebebiyle ürün fiyatları yükseldi. Kabaktaki ve patlıcandaki üretici fiyat artışının sebebi son günlerde meydana gelen don afetine ek olarak talepte yaşanan artıştır.

Kuru soğanda sezon sonu geldi depolarda 1 aylık ürün kaldı. Depolarda hem ürün azaldı hem de çürümelerden dolayı zayiatlar oluştu. Bu sebeplerle ürün fiyatı yükseldi.

Mandalinanın yüzde 90’nı hasat edildiği için ürün azaldığından fiyatlar yükseldi.

Portakal hasadı da sona yaklaştı, geçci portakal hasadı devam ediyor. Don ve soğuk hava fiyatları yükseltti. Narenciye hasadı Çukurova bölgesinde don sebebiyle durdu.

Dona karşı önlem alan rüzgar pervaneleri olan ve dondan etkilenmeyen bahçelerde hasat yapılabiliyor. Samsun bölgesinde yoğun yağan kar yağışı sebebiyle kışlık sebzelerde bozulmalar meydana geldi buda üretici fiyat düşüşüne sebep oldu.”

 

Şubat ayı aylık ve yıllık girdi fiyatlarında yaşanan değişimler

“Ziraat Odalarımız aracılığıyla girdi piyasalarından aldığımız fiyat verilerine göre; Şubat ayında, Ocak ayına göre 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 2,7, amonyum nitrat gübresi yüzde 0,9, DAP gübresi yüzde 0,7 oranında artmıştır. Buna karşın amonyum sülfat gübresi yüzde 1,2 ve ÜRE gübresi yüzde 0,3 oranında azalmıştır.

Geçen yılın Şubat ayına göre son bir yılda DAP gübresi yüzde 33,4, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 29,9, amonyum sülfat gübresi yüzde 28,8, amonyum nitrat gübresi yüzde 25,6 ve ÜRE gübresi yüzde 25,4 oranında arttı.

Şubat ayında Ocak ayına göre süt yemi yüzde 2,6, besi yemi yüzde 1,9 oranında artarken son bir yılda süt yemi yüzde 24,8, besi yemi yüzde 24,1 oranında arttı. Mazot fiyatları son bir ayda yüzde 1,5, son bir yılda ise yüzde 13,9 oranında arttı. İlaç fiyatları aylık yüzde 6,4, yıllık yüzde 33,3 oranında, elektrik fiyatları ise yıllık yüzde 30,4 oranında arttı.

Mübarek Ramazan ayının İslam âlemi ve milletimiz için hayırlara vesile olmasını, sağlık, huzur, bolluk ve bereket getirmesini diliyorum.”

 

Seçilmiş Ürünlerde Geçen Yıl Ramazan Öncesine Göre Market Fiyatlarındaki Değişimler
MARKET Market Fiyatı (TL/kg) Değişim (Yüzde)
ÜRÜNLER 6 Mart 2024 1 Mart 2025 6 Mart 2024/

1 Mart 2025

B. Lahana 11,88 30,91 160,2
Kabak 28,71 55,74 94,1
Limon 17,29 31,28 80,9
Yumurta (adet) 4,13 6,71 62,5
Sivri Biber 66,22 103,00 55,5
Havuç 25,92 39,96 54,2
Kuru Soğan 15,11 22,57 49,4
Salatalık 43,06 63,51 47,5
Kuru Üzüm 151,98 220,99 45,4
Kuru Fasulye 72,95 105,54 44,7
Domates 37,44 53,17 42,0
Pırasa 29,36 41,24 40,5
Fındık (iç) 422,89 593,24 40,3
Antep Fıstığı 529,64 741,48 40,0
Elma 32,54 45,40 39,5
Yeşil Soğan (Demet) 33,36 45,63 36,8
Nohut 67,48 92,08 36,5
Tavuk Eti 73,88 100,29 35,7
Patlıcan 64,83 85,38 31,7
Mısırözü yağı 65,29 85,30 30,6
Kuzu Eti 605,79 788,40 30,1
Dana Eti 496,62 644,37 29,8
Kırmızı Mercimek 47,93 62,02 29,4
Ayçiçek yağı 57,71 73,02 26,5
Ispanak 38,24 48,37 26,5
Beyaz peynir 224,45 281,38 25,4
Maydanoz (adet) 12,67 15,87 25,3
Tereyağı 332,47 413,02 24,2
Kaşar peyniri 292,91 359,61 22,8
Yoğurt 49,50 60,73 22,7
Toz şeker 35,40 42,94 21,3
Pirinç 65,09 74,89 15,1
Marul (adet) 34,04 37,43 10,0
Kuru İncir 462,38 489,15 5,8
Yeşil Mercimek 72,86 74,59 2,4
Kuru Kayısı 436,61 446,80 2,3
Zeytinyağı 341,94 342,06 0,0
Karnabahar 32,74 32,25 -1,5
Patates 21,80 17,86 -18,1

 

 

Seçilmiş Ürünlerde Geçen Yıl Ramazan Öncesine Göre Üretici Fiyatlarındaki Değişimler
ÜRETİCİ Ramazan Öncesi Üretici Fiyatı (TL/kg) Değişim (Yüzde)
ÜRÜNLER 6 Mart 2024 1 Mart 2025 6 Mart 2024/

1 Mart 2025

Limon 2,16 15,00 594,4
Kabak 10,50 31,67 201,6
B. Lahana 5,58 15,86 184,2
Salatalık 13,67 33,00 141,4
Kuru Soğan 7,00 15,25 117,9
Pırasa 10,10 21,57 113,6
Yumurta (adet) 2,33 4,70 101,7
Kuru Üzüm 60,00 110,00 83,3
Elma 14,30 25,75 80,1
Domates 21,00 32,90 56,7
Ispanak 11,50 18,00 56,5
Maydanoz (adet) 4,63 7,17 54,9
Patlıcan 31,33 46,88 49,6
Kuru İncir 115,00 170,00 47,8
Sivri Biber 45,00 65,50 45,6
Havuç 9,00 13,00 44,4
Kırmızı Mercimek 17,50 22,94 31,1
Pirinç 35,00 45,00 28,6
Dana Eti 320,77 410,12 27,9
Kuzu Eti 391,63 490,00 25,1
Kuru Fasulye 29,10 33,29 14,4
Yeşil Mercimek 26,40 29,33 11,1
Marul (adet) 14,42 15,83 9,8
Yeşil Soğan (Demet) 18,40 20,00 8,7
Nohut 29,44 31,56 7,2
Karnabahar 16,70 17,30 3,6
Antep Fıstığı 250,00 250,00 0,0
Fındık (iç) 260,00 250,00 -3,8
Patates 11,75 10,00 -14,9
Kuru Kayısı 180,00 150,00 -16,7
Zeytinyağı 303,75 219,37 -27,8

 

 

Seçilmiş Ürünlerde 24 Şubat 2025 Üretici, Hal, Pazar ve Market Fiyatları (TL/kg)
ÜRÜNLER Fiyat (TL/kg) Fiyat Farkı (Yüzde)
Üretici Hal Pazar Market Hal/

Üretici

Pazar/

Üretici

Market/

Üretici

Kuru Fasulye 33,29 47,00 90,00 105,54 41,18 170,35 217,0
Havuç 13,00 21,20 29,66 39,96 63,08 128,15 207,4
Kuru Kayısı 150,00 400,00 446,80 166,67 197,9
Antep Fıstığı 250,00 650,00 741,48 160,00 196,6
Nohut 31,56 52,00 85,00 92,08 64,77 169,33 191,8
Kuru İncir 170,00 400,00 489,15 135,29 187,7
Kırmızı Mercimek 22,94 47,00 60,00 62,02 104,88 161,55 170,4
Ispanak 18,00 19,90 37,00 48,37 10,56 105,56 168,7
Yeşil Mercimek 29,33 50,00 70,00 74,59 70,47 138,66 154,3
Mandalina 16,33 28,00 35,20 41,35 71,46 115,55 153,2
Portakal 17,00 28,90 30,20 41,84 70,00 77,65 146,1
Fındık (iç) 250,00 500,00 593,24 100,00 137,3
Marul (adet) 15,83 23,60 28,33 37,43 49,08 78,96 136,4
Yeşil Soğan (Demet) 20,00 30,25 31,66 45,63 51,25 58,30 128,2
Maydanoz (adet) 7,16 7,30 13,08 15,87 1,96 82,68 121,6
Limon 15,00 17,70 24,58 31,28 18,00 63,87 108,5
Kuru Üzüm 110,00 200,00 220,99 81,82 100,9
B. Lahana 15,85 16,10 29,16 30,91 1,58 83,97 95,0
Salatalık 33,00 45,90 54,16 63,51 39,09 64,12 92,5
Pırasa 21,57 25,10 36,66 41,24 16,37 69,96 91,2
Karnabahar 17,30 17,45 31,66 32,25 0,87 83,01 86,4
Patlıcan 46,87 48,20 73,33 85,38 2,84 56,45 82,2
Patates 10,00 14,70 16,08 17,86 47,00 60,80 78,6
Elma 25,75 29,50 35,41 45,40 14,56 37,51 76,3
Kabak 31,66 35,60 47,50 55,74 12,44 50,03 76,1
Pirinç 45,00 52,00 70,00 74,89 15,56 55,56 66,4
Domates 32,90 39,50 46,25 53,17 20,06 40,58 61,6
Kuzu Eti 490,00 788,40 60,9
Sivri Biber 65,50 67,90 93,33 103,00 3,66 42,49 57,3
Dana Eti 410,12 644,37 57,1
Zeytinyağı 219,37 342,06 55,9
Kuru Soğan 15,25 16,40 19,33 22,57 7,54 26,75 48,0
Yumurta (adet) 4,70 5,50 6,71 17,02 42,8
Beyaz peynir 281,38
Kaşar peyniri 359,61
Yoğurt 60,73
Tereyağı 413,02
Mısırözü yağı 85,30
Ayçiçek yağı 73,02
Tavuk Eti 100,29
Toz şeker 42,94

 

 

Ay Sonu Market Fiyatları
MARKET Market Fiyatı (TL/kg) Değişim (Yüzde)
ÜRÜNLER 29 Ocak 2025 24 Şubat 2025 29 Ocak 2025/

24 Şubat 2025

Patlıcan 62,87 85,38 35,8
Havuç 30,74 39,96 30,0
Portakal 32,86 41,84 27,3
Kabak 46,68 55,74 19,4
Sivri Biber 88,56 103,00 16,3
Salatalık 55,64 63,51 14,1
Limon 27,89 31,28 12,2
Kuru Soğan 20,82 22,57 8,4
Yumurta (adet) 6,20 6,71 8,2
Kuru Fasulye 97,72 105,54 8,0
Antep Fıstığı 687,32 741,48 7,9
Dana Eti 606,60 644,37 6,2
Elma 42,86 45,40 5,9
Yoğurt 57,36 60,73 5,9
Domates 50,30 53,17 5,7
Ayçiçek  yağı 69,28 73,02 5,4
Tavuk Eti 95,42 100,29 5,1
Ispanak 46,07 48,37 5,0
Kaşar peyniri 343,92 359,61 4,6
Beyaz peynir 269,14 281,38 4,5
Kırmızı Mercimek 59,63 62,02 4,0
Pirinç 72,29 74,89 3,6
Yeşil Mercimek 72,04 74,59 3,5
Kuzu Eti 762,25 788,40 3,4
Tereyağı 400,17 413,02 3,2
Nohut 89,26 92,08 3,2
Zeytinyağı 333,93 342,06 2,4
Mısırözü yağı 83,63 85,30 2,0
Kuru Kayısı 441,61 446,80 1,2
Fındık (iç) 589,07 593,24 0,7
Kuru Üzüm 219,99 220,99 0,5
Kuru İncir 487,48 489,15 0,3
Toz şeker 42,86 42,94 0,2
Maydanoz (adet) 15,87 15,87 0,0
Patates 18,23 17,86 -2,0
Mandalina 42,22 41,35 -2,1
B. Lahana 34,59 30,91 -10,6
Pırasa 46,15 41,24 -10,6
Marul (adet) 42,10 37,43 -11,1
Yeşil Soğan (Demet) 52,43 45,63 -13,0
Karnabahar 40,52 32,25 -20,4

 

 

Ay Sonu Üretici Fiyatları
ÜRETİCİ Ay Sonu Üretici Fiyatı (TL/kg) Değişim (Yüzde)
ÜRÜNLER 29 Ocak 2025 24 Şubat 2025 29 Ocak 2025/

24 Şubat 2025

Limon 4,00 15,00 275,0
Patates 3,80 10,00 163,2
Kabak 17,33 31,66 82,7
Kuru Soğan 8,60 15,25 77,3
Patlıcan 32,00 46,87 46,5
Mandalina 11,50 16,33 42,0
Portakal 12,57 17,00 35,2
Sivri Biber 52,25 65,50 25,4
Salatalık 26,75 33,00 23,4
Pırasa 19,07 21,57 13,1
Elma 23,00 25,75 12,0
Dana Eti 375,85 410,12 9,1
Domates 30,50 32,90 7,9
Kuru Kayısı 140,00 150,00 7,1
Yumurta (adet) 4,46 4,70 5,4
Maydanoz (adet) 6,83 7,16 4,8
Kuzu Eti 473,46 490,00 3,5
Yeşil Soğan (Demet) 19,50 20,00 2,6
Pirinç 44,98 45,00 0,0
Kuru Fasulye 33,29 33,29 0,0
Nohut 31,56 31,56 0,0
Kırmızı Mercimek 22,94 22,94 0,0
Yeşil Mercimek 29,33 29,33 0,0
Kuru Üzüm 110,00 110,00 0,0
Kuru İncir 170,00 170,00 0,0
Antep Fıstığı 250,00 250,00 0,0
Zeytinyağı 227,50 219,37 -3,6
Havuç 13,50 13,00 -3,7
Fındık (iç) 260,00 250,00 -3,8
B. Lahana 16,57 15,85 -4,3
Marul (adet) 16,66 15,83 -5,0
Ispanak 19,25 18,00 -6,5
Karnabahar 22,16 17,30 -21,9

 

GİRDİ FİYATLARI

Gübreler (TL/Ton)

2024 Şubat 2025 Ocak 2025 Şubat Ocak 2025-Şubat 2025 Değişim (%) Şubat 2024- Şubat 2025 Değişim (%)
Amonyum Sülfat %21                   8.240                 10.743                    10.609 -1,2 28,8
Amonyum nitrat %26                   9.886                 12.305                    12.416 0,9 25,6
ÜRE                 15.023                 18.883                    18.833 -0,3 25,4
DAP                 19.680                 26.074                    26.254 0,7 33,4
20.20.0                 13.292                 16.814                    17.261 2,7 29,9
Mazot (TL/Litre) 42,77 47,98 48,71 1,5 13,9
Yemler
Besi yemi (TL/ton) 9.844 11.988 12.216 1,9 24,1
Süt yemi (TL/ton) 10.701 13.023 13.357 2,6 24,8
Zirai ilaçlar
Deltametrin EC 25g/L) 675 846 900 6,4 33,3
Elektrik (krş/kwh) 256,46 334,48 334,48 0 30,4