Doğal afetlerden zarar gören tarım ürünleri


Doğal afetlerden zarar gören tarım ürünleri

 Ankara- 22.04.2022-Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, son günlerde ülkemizde yaşanan doğal afetlerden zarar gören üreticiler ve ürünler hakkında görüntülü basın açıklaması yaptı. Bayraktar, üreticilerin beklentilerini dile getirdi.


-Kayısıda Don Zararı

“FAO verilerine göre, Türkiye, 2020 yılında Dünya kayısı üretiminin yüzde 24,4’ünü, ihracatının ise yüzde 57’sini gerçekleştirerek ilk sırada yer aldı. Türkiye 2021 yılında; 90 bin 325 ton kuru kayısı ihraç ederek 347 milyon 204 bin dolar, 69 bin 959 ton taze kayısı ihraç ederek ise 61 milyon 838 dolar döviz girdisi elde etti.

Kayısı üretiminin merkezi olan Malatya’da bu yıl, kayısı ağaçları Nisan ayına geldiğimiz bugünlerde çiçek açtı ve meyve tuttu.  10 Nisan 2022 tarihinden beri soğuk havanın etkili olduğu Malatya il genelinde, 13 Nisan’ı 14 Nisan’a bağlayan gece zirai don olayı yaşandı.  Gece saat 4’te etkili olan soğuk hava Malatya Ovası’nda 1.400 rakıma kadar olan alandaki kayısıyı ciddi oranda etkiledi.

Malatya Ziraat Odalarımızdan aldığımız bilgilere göre, hasar oranı yüzde 80 civarındadır. Kayısı havzası olarak bilinen bölgede Malatya ile birlikte Elazığ’ın Baskil ilçesinde yüzde 70, Sivas’ın Gürün ilçesinde yüzde 60 ve Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinde yüzde 80 civarında hasar vardır. Eldeki verilere göre bu yıl kayısı üreticimizin kaybı büyüktür. Toplamda 409 milyon dolar ihracat geliri elde eden ülkemiz, önemli bir kayıpla karşı karşıyadır.

Diğer yandan kayısı, bölge ürünü olduğundan bölgedeki üreticilerin yanında Malatya’ya sınır komşusu olan bütün iller, mevsimlik işçiler ve fabrikalarda çalışanlar bu durumdan çok ciddi olarak etkilenecektir. Prim desteğine rağmen ödenen sigorta bedelleri üreticilerimiz için yüksektir. Özellikle Covid-19 dönemi ve süren kriz ortamında gelirleri oldukça düşen üreticilerimiz, poliçe yaptıramadılar. Sigorta yaptıran üreticilerimizin sadece yüzde 6’sı don sigorta paketinden yararlandı.

Don zararı olan bölgelerde hasar tespit çalışmaları devam ediyor. Net veriler hasat tespit çalışmaları tamamlandıktan sonra ortaya çıkacaktır. Zarar bir an önce tespit edilerek, üreticinin kaybı için gerekli çalışmalar başlatılmalıdır.

Ayrıca kayısı üreticisinin mağduriyetinin önlenmesi için ilk aşamada, rekolte kaybı yaşayan üreticilerimizin Ziraat Bankası, özel bankalar ve Tarım Kredi Kooperatifleri’ne olan borçları ile elektrik borçları faizsiz olarak ertelenmelidir.

Üreticinin, bir sonraki üretim dönemi için ihtiyacı olacak finansmanının sağlanması bakımından, kredi temininde kolaylık gösterilmelidir ki üretim sekteye uğramasın.

Kayısı üreticilerimiz yüzde 400’leri bulan girdi artışlarının önem kazandığı bu dönemde, don zararından dolayı da oldukça mağdur oldu. Bu nedenle geçmiş yıllarda olduğu gibi geçimini büyük ölçüde kayısıyla sağlayan üreticilerimize alan başına maktu bir destek verilmeli, üreticilerimizin yaraları sarılmalıdır.”

 
-Fındıkta Don Hasarı

“Ordu, Giresun ve Trabzon illerinde özellikle 19 Mart tarihinde gerçekleşen don hadisesi sonrasında, fındıkta yüzde 5 ile 15 arasında hasar gerçekleşti. TARSİM tarafından yapılan hasar tespiti sonuçlarından, poliçelerin 3’te 2’sinde don hasarı oluşmadığı tespit edildi.”

 
-Mersin’de Don Zararı

“Mersin’in Akdeniz ilçesinde 19 Mart gecesi meydana gelen don afetinde sert çekirdekli meyveler ve tüm sebzeler zarar gördü. Yaşanan don afeti nedeniyle şeftali, nektarin, elma, erik gibi ürünlerde çiçeklenme olmadı.

Örtü altında yetişen domates, biber, patlıcan, salatalık gibi sebzeler yandı. Limon bahçelerindeki genç limon ağaçları kurudu. Öte yandan meyve vermeyen ağaçlar üreticiler tarafından kesildi. Seralarda ise neredeyse domates ve biber kalmadı.”

 
-Üzümde Don Hasarı

“Manisa Saruhanlı’da 15-16 Nisan tarihlerinde üzüm bağlarında 1500 dönümlük bir alanda don zararı görüldü. TARSİM bölgede hasar tespit çalışmalarına başladı.”


-Hortum ve Fırtına Hasarları

“Oda Başkanlarımızdan aldığımız bilgilere göre;

Giresun ve Keşap’ta kuvvetli esen lodos, fındık ağaçlarında yaprak ve meyve dökülmelerine yol açtı. Fırtına, seralara önemli ölçüde zarar verdi.

Manavgat’ta çıkan hortum zarara yol açtı ve ürünler zarar gördü. Hortumda 10 sera zarar gördü.

Amasya’da etkili olan fırtına sonrası Kızılca köyündeki seralarda ürünler zarar gördü.

Nevşehir Ürgüp’te 50, Gülşehir’de 35 ve Avanos’ta 20 sera meydana gelen fırtına sonucu zarar gördü. Seralar teknik donanım sebebiyle sigortadan yararlanmadı.”

 

-Kuraklık

“Buğday, arpa ve kırmızı mercimek üreticisi yağış bekliyor”

“Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre 1 Ekim 2021 ile 31 Mart 2022 dönemini kapsayan 2022 su/tarım yılı yağışlarını değerlendirdiğimizde; Bu dönemde Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yağışlarda, normaline göre yüzde 26 azalma meydana geldi. Yağışlar 2021 su/tarım yılı dönemi civarında gerçekleşti.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün 2021 Ekim’den 2022 Mart’a kadar olan 6 aylık kuraklık analizlerine göre Şanlıurfa, Diyarbakır, Şırnak ve Mardin illeri önemli ölçüde kuraklığın etkisinde kaldı. Bu illere ek olarak kuraklık riski taşıyan iller ise Kütahya, Uşak, Iğdır, Hakkâri, Kilis ve Batman’dır. Bu iller Türkiye buğday üretiminin yüzde 28’ine, arpa üretiminin yüzde 15’ine ve kırmızı mercimek üretiminin ise yüzde 86’sına sahiptir.

Sahadan edindiğimiz bilgilere göre, Nisan ayının ilk yarısında yağışlar yetersiz kaldı. Nisan ayındaki bu yağış yetersizliğinin Nisan’ın sonuna kadar devam etmesi halinde, özellikle Güneydoğu’da yetiştirilen buğday, arpa, kırmızı mercimek gibi ürünlerde önemli kayıp yaşanmasına sebep olacaktır. Diğer bölgelerde bu durumdan etkilenecek ve kuraklıktan etkilenen il sayısı artacaktır. Bu bölgelerde sulama imkânlarını zorlayan üreticilerimiz, elektrik ücretlerinin pahalılığından şikâyet ediyor.

Üreticilerimiz derin su kuyuları ile üretim yapmak istiyor. Yüksek elektrik fiyatları nedeniyle vazgeçiyor. Sulama yapanlar ise; ‘Mahsulün önemli bir kısmının parası elektrik şirketine gider, Mazot, gübre, ilaç, tohum, işçilik gibi diğer giderlerimizi nasıl karşılayacağız’ diye endişe ediyor ve bunu bizimle paylaşıyorlar. Çiftçimizin bu endişesi bertaraf edilmeli, elektrik ve diğer girdilerde indirime gidilmeli, yeterli destekler verilmelidir. Üreticimizin üretimde kalmasını sağlamalıyız, ülke olarak buna çok ihtiyacımız var.

Geçen yıl olduğu gibi bu yılda Mayıs ayı başlarında yapacağımız kuraklık riski açıklamaları ilk tahminler açısından daha sağlıklı olacaktır.”

Tüketici fiyatlarındaki artışı durdurmak ve fiyatları indirmek istiyorsak; sürekli artan mazot gübre yem elektrik zirai ilaç fiyatları mutlaka düşürülmelidir


  TZOB Genel Başkanı Bayraktar:

-“Tüketici fiyatlarındaki artışı durdurmak ve fiyatları indirmek istiyorsak; sürekli artan mazot gübre yem elektrik zirai ilaç fiyatları mutlaka düşürülmelidir”

-“Üretici her yıl fiyata göre ekim yapıyor, fazla üretim yapınca fiyatlar düşüyor. Ürün elde kalıyor. Gelecek sene bu ürünü ekmiyor fiyatlar yükseliyor. Fırsatçılara ve stokçulara gün doğuyor”

-“Bugün yaşadığımız bu krizin etkilerini azaltabilmenin yolu raflarda ucuzluk sağlamaktır. Raflarda ucuzluk sağlamanın yolu üretimi artırmaktır. Üretimi artırmanın yolu üretici maliyetlerini düşürmektir”

-“Türkiye’de herkes kur arttı, kur düştü bunu konuşuyor. Üretimi kimse konuşmuyor. Gıda üretimini artıramazsak, yaşadığımız krizler nasıl aşılacak kimse bunu konuşmuyor. Bu ülke üretime odaklanmalı, imkânlarını üretim için seferber etmelidir. Buradan çıkış için başka bir yol yoktur”

-“Sabit fiyat uygulaması çok dikkat edilmesi gereken, pratikte kolay olmayan bir uygulamadır. 20 temel gıdaya sabit fiyat uygulaması iyi denetlenmezse KDV indiriminin sonuçlarına benzer şekilde fiyat artışlarıyla karşılaşabiliriz. Stokçuluk artabilir”

-“Üretici sürekli artan gübre mazot yem elektrik gibi maliyetleri satış fiyatına yansıtamazsa zarar eder, üretimi bırakır. Bu durum gözden kaçırılmamalıdır”

 Ankara- 15.04.2022-  Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar’ın basın açıklaması;

 -Planlı üretime geçmeliyiz

“Üretici her yıl fiyata göre ekim yapıyor, fazla üretim yapınca fiyatlar düşüyor. Ürün elde kalıyor. Gelecek sene bu ürünü ekmiyor fiyatlar yükseliyor. Fırsatçılara ve stokçulara gün doğuyor.

Ürün kısa bir zamanda kara borsaya düşüyor. Bu kısır döngü üreticiyi de tüketiciyi de memnun etmiyor. Başta soğan ve patates olmak üzere birçok üründe her sene bu sorun yaşanıyor. Bu durum sürdürülemez.

İhtiyaca göre üretim planlaması yapıldığında istikrarlı gelire kavuşan çiftçi üretimden vazgeçmez. Tüketicide fahiş fiyatlardan kurtulmuş olur.”

 -Krizleri atlatmak için ucuz ve yeterli gıda şarttır

“Türkiye ekonomik krizlerini halkın ucuz ve yeterli gıdaya erişebilmesiyle atlatabilmiştir. Bugün yaşadığımız bu krizin etkilerini azaltabilmenin yolu raflarda ucuzluk sağlamaktır. Raflarda ucuzluk sağlamanın yolu üretimi artırmaktır. Üretimi artırmanın yolu üretici maliyetlerini düşürmektir.

Eskiden olduğu gibi ucuz ithalat kalmadığına, paranız olsa da ürün bulmanız zorlaştığına göre üreticiyi destekleyip tarlada kalmasını sağlamaktan başka yolu yoktur.”

 -Kur konuşuluyor, üretim konuşulmuyor

“Türkiye’de herkes kur arttı, kur düştü bunu konuşuyor. Üretimi kimse konuşmuyor. Gıda üretimini artıramazsak, yaşadığımız krizler nasıl aşılacak kimse bunu konuşmuyor. Bu ülke üretime odaklanmalı, imkanlarını üretim için seferber etmelidir. Buradan çıkış için başka bir yol yoktur.”

 -20 temel gıda maddesi için sabit fiyat uygulaması

“Sabit fiyat uygulaması çok dikkat edilmesi gereken, pratikte kolay olmayan bir uygulamadır.  KDV indirimlerinin fiyatlara yansımadığını gördük. Yapılan zamlarla indirimler tüketiciye yansıtılmadı.  20 temel gıdaya sabit fiyat uygulaması iyi denetlenmezse KDV indiriminin sonuçlarına benzer şekilde fiyat artışlarıyla karşılaşabiliriz. Stokçuluk artabilir. Tüketiciye bir faydası olmayacağı gibi zarar eden devlet hazinesi olacaktır.

Ayrıca dikkat edilmesi gereken diğer bir konu, tüketici fiyatlarının sabitlenmesi, ilgili ürünlerin üretici fiyatlarını da dolaylı bir yoldan baskılayabilir. Üretici sürekli artan gübre mazot yem elektrik gibi maliyetleri satış fiyatına yansıtamazsa zarar eder, üretimi bırakır. Bu durum gözden kaçırılmamalıdır. 

 Tüketici fiyatlarındaki artışı durdurmak ve fiyatları indirmek istiyorsak;

Sürekli artan mazot gübre yem elektrik zirai ilaç fiyatları mutlaka düşürülmelidir.

Üretim ve dış ticaret planlaması ciddiyetle ele alınmalı ve uygulanmalıdır.

Hal yasası ile zincir marketlere tanınan üreticiden doğrudan ürün alma yetkisi daha sıkı denetlenmelidir.

Denetimler yasak savma kabilinden olmamalı, sonuç alınacak şekilde düzenlenmelidir. Çünkü zincir marketler mevcut uygulamada üreticiden doğrudan aldıkları ürünleri kendi içlerinde kurdukları aracı firmalar vasıtasıyla el değiştirme yapmakta her el değiştirmede kar eklemektedirler.

Gündemde olan hal kanunu ve perakendeci kanunu gibi konuyla doğrudan ilgili yasalarda hem üretici hem de tüketici lehine olacak gerekli değişiklikler konuyla ilgili tüm paydaşlar tarafından tartışılarak şeffaf ve objektif bir şekilde yapılmalıdır.

Kooperatif ve üretici birlikleri işlevsel hale getirilmelidir.

Tüketici örgütleri güçlendirilmeli, piyasayı kontrol edebilecek duruma getirilebilmelidir.

Tarım ürünlerinin nakliyesinde daha az maliyetli olan deniz ve tren taşımacılığı etkin hale getirilmeli ve sübvansiyon uygulanmalıdır.  Gelişmiş ülkelerdeki tarım ürünleri nakliyesi buna en iyi örnektir.  

Hasatta, yükleme ve nakliye esnasında oluşan ürün kayıplarını azaltacak tedbirler alınmalıdır.”

 

Ramazan ortası üretici market fiyatları, geçen yıl ve bu yıl Ramazan ortası fiyatlarındaki değişim ve yıllık fiyat artışları


-Ramazan ortası üretici market fiyatları

-Geçen yıl ve bu yıl Ramazan ortası fiyatlarındaki değişim ve yıllık fiyat artışları

 TZOB Genel Başkanı Bayraktar:

-“Ramazan ortasında üretici ile market arasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 494,50 ile elmada oldu”

-“Ramazan ortasında markette 40 ürünün 29’unda fiyat artışı, 10’unda fiyat azalışı görülürken sadece bir üründe fiyat değişimi olmadı”

 Ankara- 15.04.2022- Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ramazanın başından ortasına kadar olan süreçte üretici ile market arasındaki fiyat farklarını ve geçen yıl ile bu yıl Ramazan ortası fiyatlarındaki değişimlerle yıllık fiyat artışlarını görüntülü basın açıklamasıyla değerlendirdi.

Bu yıl Ramazan ortasında üretici ile market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 494,50 ile elmada olduğunu belirten Bayraktar, açıklamasına şöyle devam etti:

“Elmadaki fiyat farkını yüzde 356,80 ile kabak, yüzde 348 ile limon, yüzde 331,88 ile maydanoz, yüzde 260,39 ile yeşil mercimek, yüzde 260,31 ile karnabahar, yüzde 257,18 ile kuru fasulye, yüzde 256,57 kuru soğan, yüzde 255,14 ıspanak, yüzde 236,18 ile patlıcan, yüzde 233,45 nohut, yüzde 231,19 kırmızı mercimek, yüzde 226,85 marul ve yüzde 225,82 salatalık takip etti.

Ramazan ayının ortasında üretici market fiyat farkı elmada yüzde 450’nin üzerindeyken, 3 üründe yüzde 300’ün, 14 üründe ise yüzde 200’ün üzerinde gerçekleşti.

Elma 5,9 kat, kabak 4,6 kat, limon 4,5 kat, maydanoz 4,3 kat, yeşil mercimek, karnabahar, kuru fasulye, kuru soğan ve ıspanak 3,6 kat, patlıcan 3,4 kat, nohut ve kırmızı mercimek 3,3 kat fazlaya tüketiciye satıldı.

Üreticide 2 lira olan elma 12 liraya, 4 lira 19 kuruş olan kabak 19 liraya, 1 lira 75 kuruş olan limon 7 lira 80 kuruşa, 1 lira 38 kuruş olan maydanoz 6 liraya, 8 lira 18 kuruş olan yeşil mercimek 29 lira 48 kuruşa ve 3 lira 83 kuruş olan karnabahar 13 lira 80 kuruşa tüketiciye satıldı.”

 -Ramazan ortası üretici market fiyatları

Bayraktar, Ramazanın başından (30 Mart 2022) Ramazanın ortasına (11 Nisan 2022) kadar olan süreçte fiyatı en fazla artan ürünün, markette beyaz lahana, üreticide marul olduğunu, fiyatı en fazla düşen ürünün markette karnabahar, üreticide ise kuru soğan olduğunu vurgulayarak fiyat değişimlerini şöyle değerlendirdi:

“Ramazan ortasında markette 40 ürünün 29’unda fiyat artışı, 10’unda fiyat azalışı görülürken sadece bir üründe fiyat değişimi olmadı.

 Ramazanın ortasında markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 40 ile beyaz lahana oldu. Beyaz lahanadaki fiyat artışını yüzde 31,29 ile pırasa, yüzde 29,85 ile maydanoz, yüzde 26,51 ile marul, yüzde 23,13 ile toz şeker, yüzde 19,59 ile havuç, yüzde 14,98 ile patlıcan, yüzde 14,75 ile nohut, yüzde 14,24 ile salatalık takip etti.

Markette fiyatı en çok düşen ürün ise yüzde 26,32 ile karnabahar oldu, Karnabahardaki fiyat düşüşünü yüzde 10,72 ile fındık içi, yüzde 6,82 ile kuru incir, yüzde 4,15 ile Antep fıstığı, yüzde 4,08 ile kuru kayısı, yüzde 2,16 ile yeşil soğan, yüzde 1,06 ile zeytinyağı izledi.

 

Ramazan ortasında üreticide 32 ürünün 15’inde fiyat artışı olurken, 6’sında fiyat düşüşü görüldü, 11 üründe ise fiyat değişimi yaşanmadı.

Üretici fiyatlarında havuç, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru üzüm, kuru incir, fındık içi ve yumurta fiyatlarında değişim olmadı.

Ramazan ortasında üreticide fiyatı en çok düşen ürün yüzde 43,18 ile kuru soğan oldu. Kuru soğandaki fiyat düşüşünü yüzde 41,23 ile kabak, yüzde 36,17 ile karnabahar, yüzde 12,94 ile ıspanak, yüzde 6,74 ile domates, yüzde 1,85 ile patlıcan izledi.

Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 63,10 ile marulda görüldü. Maruldaki fiyat artışını yüzde 27,59 ile sivri biber, yüzde 22,32 ile salatalık, yüzde 21,05 ile maydanoz, yüzde 20 ile beyaz lahana yüzde 19,78 ile süt, yüzde 19,71 ile patates, yüzde 12,57 ile yeşil soğan takip etti.

Ramazan ortasında marul, sivri biber, salatalık, maydanoz, beyaz lahana, süt, patates ve yeşil soğanda üretici fiyatlarında artış yaşandı.

Marul, sivri biber, salatalık, maydanoz ve yeşil soğan fiyatlarındaki artışta havaların soğuk gitmesi sebebiyle geciken hasat nedeniyle ürün arzındaki azalış etkili oldu. Beyaz lahana fiyatındaki artış sezon sonuna gelinmiş olmasından kaynaklandı. Sütte görülen fiyat artışı Ulusal Süt Konseyinin 1-30 Nisan arası çiğ süt tavsiye fiyatında yaptığı değişiklikten kaynaklandı. Patateste ise depodaki ürünün azalması ve Adana’da yaşanan don olayı nedeniyle hasadın gecikmesi etkili oldu. Üreticide kuru soğan, kabak, karnabahar, ıspanak en fazla fiyatı düşen ürünler oldu. Kuru soğanda, ramazan ayı olması sebebiyle yemek yerlerinde talebin azalması sebebiyle fiyatta düşüş yaşandı. Adana bölgesinde de yeni ürün sezonunun yaklaşması da fiyatları etkiledi. Kabak ve ıspanak fiyatındaki düşüş arz artışından kaynaklandı. Karnabaharda da sezonun bitmesi fiyatların düşmesine neden oldu.

Genel olarak üretici fiyatlarındaki artışların nedeni gübre, mazot, yem, elektrik, ilaç ve tohum fiyatlarındaki aşırı yükselmedir. Girdi fiyat endeksi ile tüketici fiyat endeksleri arasında üretici aleyhine ciddi bir açıklık bulunmaktadır. Üretici maliyetlerini düşürmeden, fiyatlarda ucuzluk olması mümkün değildir. Üreticiye verilecek destek, ayrıca tüketiciye verilecek destek olur.”

 

-Geçen yıl ve bu yıl Ramazan ortası fiyatlarındaki değişim ve yıllık fiyat artışları

Bu yıl ve geçen yıl Ramazan ortası fiyatları karşılaştırıldığında markette 40 ürünün 40’ında da fiyat artışı olduğunu açıklayan Bayraktar, fiyat değişimlerini şöyle değerlendirdi:

“Marketlerdeki fiyat artışları yüzde 14,62 ile yüzde 453,52 arasında değişen oranlarda gerçekleşti.

Geçen yıl ile bu yılın Ramazan ortası fiyatlarına bakıldığında en fazla fiyat artışı markette yüzde 453,52 ile patlıcanda görüldü. Patlıcandaki fiyat artışını yüzde 297,21 ile beyaz lahana, yüzde 253,09 ile patates, yüzde 218,72 ile maydanoz, yüzde 212,48 ile domates takip etti.

Bu yıl ve geçen yıl Ramazan ortası fiyatlarına göre üreticide 32 ürünün 30’unda fiyat artışı; 2’sinde fiyat düşüşü yaşandı.

Geçen yıl Ramazan ortasına göre üreticide fiyatı en fazla düşen ürün yüzde 42,62 ile limon oldu. Limondaki düşüşü yüzde 9,09 elma takip etti.

Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 798,63 ile patateste yaşandı. Patatesteki artışı yüzde 354,49 ile yeşil soğan, yüzde 276,78 ile patlıcan ve yüzde 233,33 ile beyaz lahana izledi.

Bilindiği gibi Ramazan ayları her yıl 10 gün öne doğru gelmektedir. Bundan dolayı Ramazan ayına ilişkin yapılan tarih karşılaştırması, aynı dönemleri kapsamadığı için mevsimsel etkilerle fiyat farklılıkları olabilmektedir.”

 

 Seçilmiş Ürünlerde Üretici, Hal, Pazar ve Market Fiyatları (TL/kg)

ÜRÜNLER

Fiyat (TL/Kg)

Fiyat Farkı (Yüzde)

Üretici

Hal

Pazar

Market

Hal/Üretici

Pazar/Üretici

Market/Üretici

Elma

2,00

6,13

9,00

12

206,50

350,00

494,50

Kabak

4,19

10,75

17,00

19

156,56

305,73

356,80

Limon

1,75

4,69

6,08

7,80

168,00

247,43

348,00

Maydanoz (adet)

1,38

2,28

4,42

6

65,22

220,29

331,88

Yeşil Mercimek

8,18

24,00

22,67

29,48

193,40

177,14

260,39

Karnabahar

3,83

4,50

11,00

13,80

17,49

187,21

260,31

Kuru Fasulye

7,94

19,00

21,00

28,36

139,29

164,48

257,18

Kuru Soğan

1,75

3,28

5,08

6,24

87,43

190,29

256,57

Ispanak

3,70

5,45

9,50

13,14

47,30

156,76

255,14

Patlıcan

10,06

19,50

28,33

33,82

93,84

181,61

236,18

Nohut

8,40

19,00

21,67

28,01

126,19

157,98

233,45

Kırmızı Mercimek

9,17

19,00

21,67

30,37

107,20

136,31

231,19

Marul (adet)

4,73

8,15

11,00

15,46

72,30

132,56

226,85

Salatalık

5,81

9,10

16,17

18,93

56,63

178,31

225,82

Kuru Üzüm

14,50

 

37,50

46,73

 

158,62

222,28

Domates

7,75

12,40

19,67

24,03

60,00

153,81

210,06

Pırasa

2,75

4,05

6,75

8,35

47,27

145,45

203,64

Kuru İncir

32,00

 

72,50

96,31

 

126,56

200,97

B.Lahana

3,30

5,00

7,30

8,54

51,52

121,21

158,79

1 Lt Süt

5,39*

 

 

13,81

 

 

156,22

Havuç

3,50

3,70

6,58

8,12

5,71

88,00

132,00

Sivri Biber

15,63

23,70

29,17

33,43

51,63

86,63

113,88

Pirinç

10,00

17,00

16,50

20,05

70,00

65,00

100,50

Antep Fıstığı

70,00

 

147,50

131,50

 

110,71

87,86

Yeşil Soğan (kg)

7,88

9,75

11,17

13,14

23,73

41,75

66,75

Kuzu Eti

94,25

 

 

155,75

 

 

65,25

Zeytinyağı

47,83

 

 

77,17

 

 

61,34

Kuru Kayısı

80,00

 

112,50

126,89

 

40,63

58,61

Fındık (İç)

80,00

 

140,00

123,98

 

75,00

54,98

Dana Eti

86,34

 

 

129,77

 

 

50,30

Yumurta

1,22

 

1,88

1,78

 

54,10

45,90

Patates

6,56

7,05

7,75

8,58

7,47

18,14

30,79

Beyaz Peynir

 

 

 

67,75

 

 

 

Kaşar Peyniri

 

 

 

90,12

 

 

 

Yoğurt

 

 

 

17,49

 

 

 

Tereyağı

 

 

 

105,02

 

 

 

Mısırözü yağı

 

 

 

45,03

 

 

 

Ayçiçek yağı

 

 

 

47,16

 

 

 

Tavuk Eti

 

 

 

45,81

 

 

 

Toz Şeker

 

 

 

16,13

 

 

 

Not: Hal, pazar ve market verileri Ankara, İzmir, İstanbul, Mersin, Antalya ve Bursa illerinden derlenen ortalama fiyatlardır. Üretici fiyatları ise ürünlere göre önemli üretim merkezlerinden derlenmektedir. Pirinç (Osmancık), kuru fasulye, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek için belirtilen hal fiyatları toptan satış fiyatlarıdır.  Dana eti, kuzu eti, Antep fıstığı ve fındık fiyatı serbest piyasa fiyatıdır. Yumurta fiyatları Yumbir, Başmakçı ve Kaytaş verilerinin ortalaması alınarak derlenmektedir. Yumurta fiyatları aylık ortalama fiyat şeklinde alınmıştır.

* çiğ süt fiyatları tahmini çiftçi eline geçen fiyatlardır, mayıs ayında net rakam ortaya çıkacaktır.


Seçilmiş ürünlerde Ramazan ortası market fiyatlarında değişim oranları

MARKET

Ramazan Öncesi Market Fiyatı
(TL/kg)

Ramazan Ortası Market Fiyatı
(TL/kg)

Değişim
(Yüzde)

ÜRÜNLER

30 Mart 2022

11 Nisan 2022

30 Mart 2022/ 11 Nisan 2022

B. Lahana

6,10

8,54

40,00

Pırasa

6,36

8,35

31,29

Maydanoz (adet)

4,59

6

29,85

Marul (adet)

12,22

15,46

26,51

Toz Şeker

13,10

16,13

23,13

Havuç

6,79

8,12

19,59

Patlıcan

29,41

33,82

14,99

Nohut

24,41

28,01

14,75

Salatalık

16,57

18,93

14,24

Beyaz Peynir

59,35

67,75

14,15

Ispanak

11,53

13,14

13,96

1 Lt Süt

12,35

13,81

11,82

Yoğurt

15,66

17,49

11,69

Kaşar Peyniri

81,54

90,12

10,52

Tereyağı

96,29

105,02

9,07

Domates

22,11

24,03

8,68

Sivri Biber

30,82

33,43

8,47

Kuru Fasulye

26,23

28,36

8,12

Elma

11,14

12

6,73

Tavuk Eti

43,50

45,81

5,31

Patates

8,15

8,58

5,28

Kuru Üzüm

44,61

46,73

4,75

Kuzu Eti

149,21

155,75

4,38

Kuru Soğan

5,99

6,24

4,17

Dana Eti

125,38

129,77

3,50

Kabak

18,61

19

2,85

Yeşil Mercimek

28,76

29,48

2,50

Kırmızı Mercimek

29,67

30,37

2,36

Ayçiçek yağı

47,14

47,16

0,04

Yumurta

1,78

1,78

0,00

Mısırözü yağı

45,18

45,03

-0,33

Pirinç

20,16

20,05

-0,55

Limon

7,92

7,80

-1,01

Zeytinyağı

78,00

77,17

-1,06

Yeşil Soğan (kg)

13,43

13,14

-2,16

Kuru Kayısı

132,29

126,89

-4,08

Antep Fıstığı

137,20

131,50

-4,15

Kuru İncir

103,36

96,31

-6,82

Fındık (İç)

138,87

123,98

-10,72

Karnabahar

18,73

13,80

-26,32

 

Seçilmiş ürünlerde Ramazan ortası üretici fiyatlarında değişim oranları

ÜRETİCİ

Ramazan Öncesi Üretici Fiyatı
(TL/kg)

Ramazan Ortası Üretici Fiyatı
(TL/kg)

Değişim
(Yüzde)

ÜRÜNLER

30 Mart 2022

11 Nisan 2022

30 Mart 2022/ 11 Nisan 2022

Marul (adet)

2,90

4,73

63,10

Sivri Biber

12,25

15,63

27,59

Salatalık

4,75

5,81

22,32

Maydanoz (adet)

1,14

1,38

21,05

B.Lahana

2,75

3,30

20,00

1 Lt Süt

4,50

5,39

19,78

Patates

5,48

6,56

19,71

Yeşil Soğan (kg)

7,00

7,88

12,57

Kuru Kayısı

75,00

80,00

6,67

Pırasa

2,63

2,75

4,56

Antep Fıstığı

67,00

70,00

4,48

Limon

1,70

1,75

2,94

Dana Eti

84,24

86,34

2,49

Zeytinyağı

47,00

47,83

1,77

Kuzu Eti

94,13

94,25

0,13

Havuç

3,50

3,50

0,00

Elma

2,00

2,00

0,00

Kuru Fasulye

7,94

7,94

0,00

Nohut

8,40

8,40

0,00

Kırmızı Mercimek

9,17

9,17

0,00

Yeşil Mercimek

8,18

8,18

0,00

Pirinç

10,00

10,00

0,00

Kuru Üzüm

14,50

14,50

0,00

Kuru İncir

32,00

32,00

0,00

Fındık (İç)

80,00

80,00

0,00

Yumurta

1,22

1,22

0,00

Patlıcan

10,25

10,06

-1,85

Domates

8,31

7,75

-6,74

Ispanak

4,25

3,70

-12,94

Karnabahar

6,00

3,83

-36,17

Kabak

7,13

4,19

-41,23

Kuru Soğan

3,08

1,75

-43,18

 

2021-2022 RAMAZAN ORTASI MARKET FİYATLARI

MARKET

Ramazan Ortası Market Fiyatı
(TL/kg)

Ramazan Ortası Market Fiyatı
(TL/kg)

Değişim
(Yüzde)

ÜRÜNLER

26 Nisan 2021

11 Nisan 2022

26 Nisan 2021/ 11 Nisan 2022

Patlıcan

6,11

33,82

453,52

B.Lahana

2,15

8,54

297,21

Patates

2,43

8,58

253,09

Maydanoz (adet)

1,87

6

218,72

Domates

7,69

24,03

212,48

Kabak

6,13

19

212,23

Salatalık

6,12

18,93

209,31

Marul (adet)

5,20

15,46

197,31

Kuru Soğan

2,23

6,24

179,82

Ispanak

5,16

13,14

154,65

Toz Şeker

6,39

16,13

152,43

Tavuk Eti

18,48

45,81

147,89

Karnabahar

5,69

13,80

142,53

Kuru Kayısı

52,47

126,89

141,83

Kırmızı Mercimek

12,58

30,37

141,41

Sivri Biber

13,99

33,43

138,96

Yeşil Mercimek

12,74

29,48

131,40

Ayçiçek yağı

20,99

47,16

124,68

Mısırözü yağı

21,54

45,03

109,05

Pirinç

9,72

20,05

106,28

Yeşil Soğan (kg)

6,48

13,14

102,78

Nohut

13,88

28,01

101,80

Dana Eti

64,36

129,77

101,63

Yumurta

0,89

1,78

100,00

Havuç

4,10

8,12

98,05

Yoğurt

9,19

17,49

90,32

Kuru Fasulye

15,79

28,36

79,61

Kuzu Eti

88,92

155,75

75,16

Beyaz Peynir

39,13

67,75

73,14

Kaşar Peyniri

52,51

90,12

71,62

Elma

7,02

12

69,37

Pırasa

5,08

8,35

64,37

Zeytinyağı

47,86

77,17

61,24

Tereyağı

66,60

105,02

57,69

1 Lt Süt

8,97

13,81

53,96

Fındık (İç)

83,15

123,98

49,10

Kuru Üzüm

31,37

46,73

48,96

Kuru İncir

64,98

96,31

48,21

Antep Fıstığı

105,98

131,50

24,08

Limon

6,84

7,80

14,62

 

2021-2022 RAMAZAN ORTASI ÜRETİCİ FİYATLARI

ÜRETİCİ

Ramazan Ortası Üretici Fiyatı
(TL/kg)

Ramazan Ortası Üretici Fiyatı
(TL/kg)

Değişim
(Yüzde)

ÜRÜNLER

26 Nisan 2021

11 Nisan 2022

26 Nisan 2021/ 11 Nisan 2022

Patates

0,73

6,56

798,63

Yeşil Soğan (kg)

1,73

7,88

355,49

Patlıcan

2,67

10,06

276,78

B.Lahana

0,99

3,30

233,33

Marul (adet)

1,63

4,73

190,18

Kuru Kayısı

28,00

80,00

185,71

Kuru Soğan

0,63

1,75

177,78

Maydanoz (adet)

0,50

1,38

176,00

Domates

3,04

7,75

154,93

Sivri Biber

6,32

15,63

147,31

Ispanak

1,50

3,70

146,67

Salatalık

2,55

5,81

127,84

Yumurta

0,55

1,22

121,82

Havuç

1,58

3,50

121,52

Dana Eti

39,56

86,34

118,25

Zeytinyağı

23,96

47,83

99,62

1 Lt Süt

2,73

5,39

97,44

Nohut

4,35

8,40

93,10

Kırmızı Mercimek

4,84

9,17

89,46

Karnabahar

2,05

3,83

86,83

Pırasa

1,58

2,75

74,05

Fındık (İç)

46,00

80,00

73,91

Kuzu Eti

55,31

94,25

70,40

Antep Fıstığı

41,79

70,00

67,50

Kabak

2,50

4,19

67,60

Yeşil Mercimek

5,32

8,18

53,76

Pirinç

6,68

10,00

49,70

Kuru İncir

24,50

32,00

30,61

Kuru Üzüm

12,00

14,50

20,83

Kuru Fasulye

7,93

7,94

0,13

Elma

2,20

2,00

-9,09

Limon

3,05

1,75

-42,62

 

 

 

Mart ayı üretici market fiyatları, Ramazan öncesi fiyatlar, girdi fiyatlarındaki artışlar ve don zararı gören üreticiler


-Mart ayı üretici market fiyatları

-Ramazan öncesi fiyatlar

-Girdi fiyatlarındaki artışlar

-Don zararı gören üreticiler

 TZOB Genel Başkanı Bayraktar:

 -“Mart ayında üretici ile market arasındaki fiyat farkı 5 buçuk katı aştı”

-“Dünya büyük bir gıda krizinin eşiğinde, paramız olsa da gıda bulamayacağız”

-“Üretici maliyetleri düşürülmeden raflara ucuzluk gelmez”

-“Üreticiye verilecek destek, aynı zamanda tüketiciye verilecek destektir”

-“Ürün ithal etmek zorlaştı. Üretici ithal etmek ise imkânsızdır. Üreticimizin kıymetini bilelim”

 -“Üreticimizin kullandığı mazot fiyatı son bir yılda yüzde 249 oranında arttı. Tarımsal faaliyetlerini sürdürebilmesi için çiftçimizin kullandığı mazottan vergi alınmamalıdır”

-“Artan gübre fiyatları üretimi olumsuz etkileyecek”

-“Tarımsal sulamada kullanılan elektrik fiyatlarında da indirim yapılmalıdır”

-“Yem fiyatları hayvansal üretimin sürdürülebilirliğine sekte vurdu”

-“Zirai ilaç fiyatları da artışlardan nasibini aldı”

-“Don zararına karşı TARSİM’in kapsamı genişletilmelidir”

 Ankara- 01.04.2022- Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Mart ayı üretici market fiyatlarında yaşanan değişimleri, Ramazan ayı öncesi fiyatları, girdi fiyatlarındaki anormal artışların üretici ve tüketici fiyatlarına yansımalarını ve dondan zarar gören üreticilerin durumlarını değerlendirdi.

Mart ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla elmada yüzde 456,81 oranında olduğunu belirten Bayraktar, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Elmadaki fiyat farkını limon yüzde 365,82, marul yüzde 321,26, maydanoz 303,13, yeşil mercimek yüzde 251,62, salatalık yüzde 248,89, kuru fasulye yüzde 230,35, kırmızı mercimek yüzde 223,57, kuru incir yüzde 223,01, karnabahar yüzde 212,22, ve kuru üzüm yüzde 207,64 oranında takip etti.

Mart ayında elmada üretici market fiyat farkı yüzde 450’nin üzerindeyken, 3 üründe yüzde 300’ün, 7 üründe ise yüzde 200’ün üzerinde gerçekleşti.

Elma 5,6 kat, limon 4,7 kat, marul 4,2 kat, maydanoz 4 kat, yeşil mercimek ve salatalık 3,5 kat, kuru fasulye 3,3 kat, kırmızı mercimek ve kuru incir 3,2 kat, karnabahar ve kuru üzüm 3,1 kat fazlaya tüketiciye satıldı.

Üreticide 2 lira olan elma 11 lira 14 kuruşa, 1 lira 70 kuruş olan limon 7 lira 92 kuruşa, 2 lira 90 kuruş olan marul 12 lira 22 kuruşa, 1 lira 14 kuruş olan maydanoz 4 lira 59 kuruşa, 8 lira 18 kuruş olan yeşil mercimek 28 lira 76 kuruşa, 4 lira 75 kuruş olan salatalık 16 lira 57 kuruşa satıldı.

Mart ayında markette 40 ürünün 34’ünde fiyat artışı, 6’sında fiyat azalışı görüldü.

Mart ayında markette en fazla artan ürün yüzde 157,55 ile kuru soğanda oldu. Kuru soğandaki fiyat artışını yüzde 74,58 ile karnabahar, yüzde 62,59 ile kuru kayısı, yüzde 50,43 ile patlıcan, yüzde 49,61 ile domates, yüzde 49,55 ile sivri biber, yüzde 43,55 ile elma, yüzde 42,07 ile yeşil soğan takip etti.

Markette fiyatı en çok azalan ürün ise yüzde 18,93 ile pırasa oldu. Pırasadaki fiyat düşüşünü yüzde 6,85 ile Antep fıstığı, yüzde 5,12 ile salatalık, yüzde 2,02 ile maydanoz, yüzde 1,88 ile nohut, yüzde 1,05 ile havuç izledi.

Mart ayında üreticide 32 ürününün 16’sında fiyat artışı olurken, 6’sında fiyat düşüşü görüldü. 10 üründe ise fiyat değişimi olmadı.

Üretici fiyatlarında elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru kayısı, kuru üzüm, kuru incir, sütte fiyat değişimi olmadı.

Şubat ayında üreticide fiyatı en çok düşen ürün yüzde 24,44 ile limonda görüldü. Limondaki fiyat düşüşünü yüzde 20,55 ile marul, yüzde 17,03 ile salatalık, yüzde 11,65 ile maydanoz, yüzde 8,13 ile pırasa ve yüzde 1,47 ile Antep fıstığı izledi.

Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 352,94 ile kuru soğanda görüldü. Kuru soğandaki fiyat artışını yüzde 87,67 ile patates, yüzde 87,32 ile domates, yüzde 81,48 ile sivri biber, yüzde 62,86 ile kabak, yüzde 61,80 ile karnabahar takip etti.

Mart ayında fiyatı en fazla artan ürün, markette ve üreticide kuru soğan olurken, markette fiyatı en fazla düşen ürün pırasa, üreticide fiyatı en fazla düşen ürün limon oldu.

Mart ayında üreticide birçok ürünün fiyatları artmadı. Hatta 10 üründe fiyat değişikliği bile yaşanmadı. 32 ürünün 6’sında ise fiyat düştü. Buna rağmen marketlerde neredeyse her üründe fiyat artışı yaşandı.

Vatandaşlarımızın hayat pahalılığından daha fazla olumsuz etkilenmemeleri için, fiyat artışlarına çeki düzen verilmesi amacıyla, marketler ilgili kamu kurumları tarafından sürekli uyarılmalı ve fiyat etiketlerindeki keyfî uygulamaları mutlaka engellenmelidir.

Mart ayında kuru soğan, patates, domates, sivri biber, kabak, karnabahar, patlıcan, havuçta üretici fiyatlarında artış yaşandı.

Kuru soğanda ihracat olmasından dolayı piyasa hareketlendi ve fiyatlar arttı. Diğer taraftan savaş harp bölgesine soğan gönderimi yapılmasıyla birlikte talepte de artışlar oldu.

Patateste, Adana ilinde yaşanan don olayından dolayı, hasat tarihinde 1 ay gecikme yaşandı. Bununla birlikte diğer bölgelerde depodaki ürünlerin azalması fiyatın yükselmesine neden oldu.

Domates, sivri biber, kabak, patlıcan Mart ayı sıcaklıklarının düşük seyretmesiyle birlikte arzdaki azalma fiyatların artmasına neden oldu.

Karnabaharda sezon sonuna gelinmesi fiyatları artırdı.

Havuçta arzdaki azalma ile birlikte fiyatlar yükseldi.

Fiyatı düşen ürünlere baktığımızda, en fazla düşüş limonda görülmüştür. Limonda şuanda savaştan dolayı alıcı bulunmaması fiyatların düşmesine neden olmuştur.

Marul, salatalık, maydanoz ve pırasadaki fiyat artışları talepte düşüşe neden oldu. Talepteki azalma fiyatları aşağıya çekti.”

 “Dünya büyük bir gıda krizinin eşiğinde, paramız olsa da gıda bulamayacağız”

“Dünya büyük bir gıda krizinin eşiğindedir. Kendine yetemeyen ülkeler bu krizi atlatamayacaktır.

Paramız olsa bile gıda bulamayacağımız bir döneme giriyoruz. İthalatla ülkeyi doyurma imkanı kalmadı.

Acilen tarımda üretim seferberliği ilan edilmelidir.

Tarımsal üretimi artırmak için doğru bir strateji izleyerek üreticiye gerekli destekler verilmeli, yeterince üretmesi sağlanmalıdır.

Türkiye sadece kendi insanının değil, ülkemize gelen milyonlarca mültecinin ve turistin de gıda ihtiyacını karşılamak zorundadır.”

 “Üretici maliyetleri düşürülmeden raflara ucuzluk gelmez”

“Üretici fiyat artışlarının nedeni, mazot gübre elektrik tohum ilaç ve yem fiyatlarındaki anormal artışlardır.

Üretici maliyetleri düşürülmeden raflara ucuzluk gelmez. Üründeki fiyat artışlarına rağmen üretici zor durumdadır. Çünkü girdi fiyat endeksi ile tarımsal üretici fiyat endeksleri arasında, üretici aleyhine giderek artan büyük fark var.

Üretici maliyet baskısından bunaldı. Maliyetlerini fiyatlara yansıtamıyor.

Üreticiye verilecek destek, aynı zamanda tüketiciye verilecek destektir. Tüketicilerin, üretici maliyetleri düşürülmeden ucuz gıdaya erişme imkanı kalmadı. Üreticimizi destekleyerek, moralini yüksek tutalım. Üretimden kopmasın.

Ürün ithal etmek zorlaştı. Üretici ithal etmek ise imkansızdır. Üreticimizin kıymetini bilelim.”

  “Üreticimizin kullandığı mazot fiyatı son bir yılda yüzde 249 oranında arttı”

“Traktör başta olmak üzere teknolojinin kullanılmasına imkân veren tarımsal makinelerin çalışmasını sağlayan, tarımsal üretimin olmazsa olmazı mazottur. Mazot fiyatı aylık yüzde 38,5 oranında, son bir yılda ise yüzde 249 oranında arttı.

Tarımsal faaliyetlerini sürdürebilmesi için çiftçimizin kullandığı mazottan vergi alınmamalıdır. Mazotun ucuzlaması gıda krizinin yaşandığı bu dönemde üretimin artmasına ciddi manada katkı sağlar.”

“Üreticiye gübre şoku”

“Gübre fiyatlarına savaş zammı”

“Artan gübre fiyatları üretimi olumsuz etkileyecek”

Şubat ayında, Ocak ayına göre düşen gübre fiyatları Rusya-Ukrayna savaşının başlamasıyla birlikte yükselerek Mart ayında Ocak ayı seviyelerinin üzerine çıktığını belirten Bayraktar, girdi fiyatlarındaki anormal artışları şöyle değerlendirdi:

“Şubat ayı fiyatlarına göre Mart ayında, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 55, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 53, üre gübresi yüzde 53, DAP gübresi yüzde 32, amonyum sülfat gübresi ise yüzde 23 oranında arttı.

Geçen yılın Mart ayına göre ise son bir yılda, üre gübresi yüzde 344, amonyum sülfat gübresi yüzde 311, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 291, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 249, DAP gübresi ise yüzde 233 oranında yükseldi.

Rusya Ukrayna savaşı ve dövizdeki yüzde 7’lik artışı bahane ederek, gübre fiyatlarına bir ayda yüzde 55’e varan oranlarda zam yapmak fırsatçılıktan başka bir şey değildir.

Hala üst gübresini atamayan, yeni ekilen veya ekilecek ürünler için gübre satın almayı bekleyen üreticilerimiz, üretim sezonunun başından itibaren hayal kırıklığı yaşıyor. Bu durum karşısında üreticilerimiz üretim planlarını değiştirerek gübre kullanmamaya veya daha az gübre isteyen ürünlere yönelecektir. Her iki durumda da kaybeden taraf üreticilerimiz olacaklardır.

Diğer yandan azalan tarımsal üretim, gıdaya erişimde artan fiyatlardan dolayı tüketicimize daha fazla bir yük bindirecektir.

Türk çiftçisini gübrede aylık yüzde 55, yıllık yüzde 344 oranında fiyat artışına mahkûm etmek ülke tarımına, ekonomisine, üreticisine ve tüketicisine ihanettir.

Savaş ve döviz artışlarının daha fazla artacağı beklentisine prim yaptırarak fiyatları yükseltenler denetlenmeli, çiftçinin sırtından aşırı kârlarla para kazanmanın önü kesilmelidir.

Üreticilerimizin önümüzdeki aylarda yeterli gübre kullanabilmeleri için gübre fiyatları biran önce makul seviyelere çekilmeli, verilen destekler artırılmalıdır.

Gelecek aylarda gübre kullanması gereken üreticilerimizin, acil nakit desteğine de ihtiyacı vardır.

Özellikle 2021 yılı destek ödemelerine ilave edilen dekara 50 liralık girdi desteği daha fazla geciktirilmeden, bir an önce çiftçilerimize verilmelidir.

Fiyatların düşmemesi halinde, çiftçilerimiz tarımsal üretimi terk edecek, Türkiye’nin kendine yeterlilik hedefi yolunda harcadığı çabalar boşa gidecektir.”

 “Tarımsal sulamada kullanılan elektrik fiyatlarında da indirim yapılmalıdır”

“2022 yılının Ocak ayından itibaren geçerli olan yüzde 94,8’lik zam sonucunda elektrikte indirim bekleyen üreticilerimiz, büyük bir hayal kırıklığına uğradı.

Üreticilerimiz, 2022 yılının Ocak ve Şubat aylarında zamlı elektrik kullandı.

28 Şubat’ta tarımsal sulamada kullanılan elektriğin KDV’si yüzde 18’den yüzde 8’e düşürülmesine rağmen, üreticilerimiz geçen yılın aynı ayına göre elektriği yüzde 103 oranında daha zamlı kullanmaktadır.

Bu vergi indirimi sayesinde elektrik faturası tutarlarında bir miktar düşüş olacaksa da söz konusu indirim tarımsal sulamada kullanılan elektriğe yapılan zamdan kaynaklanan maliyet artışlarının yanında çok küçük kalacaktır.

Çiftçilerimizin giderek bozulan bütçelerinde yeterli iyileşme sağlamayacaktır.

Acilen elektrikte uygulanmakta olan yüzde 8 KDV oranı artan maliyetler karşısında ezilen çiftçi için yüzde 1’e indirilmelidir.

Elektrik mutlaka desteklenmeli, tarifede ciddi bir indirim yapılmalıdır.”

 “Yem fiyatları hayvansal üretimin sürdürülebilirliğine sekte vurdu”

“Besi yemi Mart ayında Şubat ayına göre yüzde 25, süt yemi yüzde 27 oranında arttı.  Diğer yandan besi yemi son bir yılda yüzde 129 oranında artarken, süt yemi ise yüzde 131 oranında yükseldi.

Yem fiyatları ya 1,5 olan süt-yem paritesini sağlayacak şekilde düşürülmeli ya da bu pariteyi sağlayacak şekilde yem fiyatlarına destek verilmelidir.”

 “Zirai ilaç fiyatları da artışlardan nasibini aldı”

“Zirai ilaç kullanılmadığında üretimde önemli kayıplar olmaktadır. Bu ürünlerin fiyatları da son 1 yılda yüzde 100’leri aşan oranda arttı.

Üreticimizin verim kaybı yaşamaması, bu ürünlere erişimin sağlanabilmesi için fiyatlarda indirim sağlanmalı, yüzde 8 olan KDV oranı yüzde 1’e indirilmelidir.

Ayrıca, hali hazırda yüzde 8 KDV uygulamasına tabi olan; zirai traktörler, biçerdöverler ve çeşitli tarım makinalarındaki KDV oranları yüzde 1’e düşürülmelidir.

Girdilerde yaşanan son bir yıl ve bir aydaki fiyat değişimleri ile döviz (dolar) kurundaki artışlar aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tabloda da görüldüğü üzere; girdi fiyatlarındaki artış ile dolardaki yükseliş arasındaki paralellik oldukça farklıdır. Bununla birlikte, piyasalardaki belirsizliğin ve öngörüsüzlüğün girdi fiyatları üzerindeki etkisinin dolar kurundaki yükselişe nazaran daha fazla olduğu düşünülmektedir.”

  

Girdi fiyatları

Mart 2021

Şubat 2022

28 Mart 2022

Mart 2022-Şubat 2022

değişim (yüzde)

Mart 2021-Mart 2022

değişim (yüzde)

Gübreler (TL/Ton)

A.Sülfat %21

1.900

6.350

7.800

22,8

310,5

A.Nitrat %26

2.150

5.430

8.400

54,7

290,7

ÜRE

3.200

9.300

14.200

52,7

343,8

DAP

4.200

10.600

14.000

32,1

233,3

20.20.0

2.750

6.280

9.600

52,9

249,1

Mazot (TL/Litre)

6,8

17,13

23,72

38,5

248,8

Yemler

Besi yemi (TL/ton)

2.363

4.327

5.411

25,1

129,0

Süt yemi (TL/ton)

2.533

4.662

5.861

25,7

131,4

Zirai ilaçlar

Decis (1 lt)

200

 

388

 

94,0

Koruma Captan 50 WP (TL/Kg)

50

80

60,0

Sumround

(TL/ lt)

30

– 

200

– 

566,7

Elektrik (krş/kwh)

90,6

 

184,3

 

103,4

Döviz kuru (USD/TL)

8,12

13,83

14,82

7,2

82,5

  “Don zararına karşı TARSİM’in kapsamı genişletilmelidir”

Hava sıcaklıklarının Mart ayında ülke genelinde normallerin altında gerçekleştiğini belirten Bayraktar, bu yüzden don zararlarının meydana geldiğini belirtti ve açıklamasına şöyle devam etti:

“Düşen hava sıcaklıkları Adana, Mersin ve Gaziantep illerimizde, don zararına neden oldu. Burdur ilinde gerçekleşen aşırı kar yağışı, seralarda kar ağırlığı oluşturdu ve seralar zarar gördü. Don zararı ile birlikte gerçekleşen poyraz, zararı daha da artırdı.

Adana, Mersin ve Gaziantep illerinde eksi 5 derecelere kadar düşen hava sıcaklıklarıyla gerçekleşen don afeti, meyve bahçelerinde ekimi ve dikimi yapılan domates, biber, kavun, karpuz, patates, şekerpancarı gibi ürünlere zarar verdi.

Bilindiği üzere, bu yıl Birliğimizin de talebi doğrultusunda şeker pancarı, çerezlik kabak, domates, biber, patlıcan ürünlerinde oluşan don zararı TARSİM kapsamına alındı. Ancak, don afeti yaşanan illerde TARSİM kapsamında olan ve zarar gören şekerpancarı, kabak, domates ve biber ürünlerine poliçe yaptıran üreticilerimiz tazminat alamadı.

TARSİM mevzuatları gereği don riski kapsamında olan şekerpancarında 1 Nisan-1 Haziran, çerezlik kabak, domates, biber, patlıcan ürünlerinde ise 1 Mayıs-1 Haziran tarihleri arasında don zararı yaşanması durumunda üreticiler yeniden ekim dikim masrafı olarak tazminat alabilmektedir. Ayrıca, zarar gören patates, kavun ve karpuz ürünlerinde don zararı da TARSİM kapsamında değildir.

Adana, Mersin illeri turfanda sebzeciliğin ilk olarak başladığı, sezonun tarla sebzelerinin ilk olarak tüketiciye sunulduğu illerimizdendir. Fide fiyatlarının olağanüstü arttığı bu yıl da, üreticilerimiz yaşadığı don zararıyla yeniden dikim yapmak durumunda kaldı ve turfanda üretim maliyetleri arttı. Poliçe yaptıran üreticilerimiz TARSİM’den tazminat alamadı. Diğer taraftan yaşadığı don zararıyla da masrafları arttı.

TARSİM bu yıl yaşanan soruna yönelik Birliğimizin de talebiyle sebzelerde fide döneminde gerçekleşen don zararının verime etkisinin belirlenmesi ve ölçülebilirliğinin ortaya konulmasına yönelik kapsamı genişletmek amacıyla bir proje başlattı. Proje gelecek yıla yönelik önemli bir çalışmadır. Ancak, üreticilerimiz sigorta primini ödediği, aynı zamanda Devletimizin de önemli ölçüde destek verdiği bir sistemde, zarar gördüğü halde tazminat alamamayı kabullenmekte zorlanıyor. Bu nedenle tarım sigortası sistemi, tüm ürünleri, her dönemde gerçekleşen tüm risklere karşı üretici gelirlerini koruyacak şekilde olmalıdır.

İklim değişikliğinin etkileri ile doğal afetler her geçen yıl etkisini artırıyor. Geçen yıl şiddetli kuraklık ülke genelinde stratejik ürünlere zarar verirken bu yıl Mart ayında son 90 yılın en soğuk günlerinin yaşandığı iller oldu. Artık ürünlerin ve üretici gelirlerinin afetlere karşı daha fazla korunması gerekiyor.

Bu nedenle tarım sigortaları kapsamında yer almayan ve tazminat alamayan üreticilerimize Valilikler aracılığıyla da yardım yapılmalıdır.” 

Seçilmiş Ürünlerde Üretici, Hal, Pazar ve Market Fiyatları (TL/kg)

ÜRÜNLER

Üretici

Hal

Pazar

Market

Hal/Üretici

Pazar/Üretici

Market/Üretici

Fiyatı (TL/Kg)

Fiyatı (TL/Kg)

Fiyatı (TL/Kg)

Fiyatı (TL/Kg)

Fiyat Farkı (Yüzde)

Fiyat Farkı (Yüzde)

Fiyat Farkı (Yüzde)

Elma

2,00

6,11

8,00

11,14

205,70

300,00

456,81

Limon

1,70

5,44

5,83

7,92

219,71

243,14

365,82

Marul (adet)

2,90

8,42

8,75

12,22

190,34

201,72

321,26

Maydanoz (adet)

1,14

2,74

3,58

4,59

140,88

215,02

303,13

Yeşil Mercimek

8,18

21,00

21,00

28,76

156,72

156,72

251,62

Salatalık

4,75

8,50

15,33

16,57

78,95

222,81

248,89

Kuru Fasulye

7,94

18,00

21,75

26,23

126,70

173,93

230,35

Kırmızı Mercimek

9,17

19,00

19,67

29,67

107,20

114,47

223,57

Kuru İncir

32,00

 

95,00

103,36

 

196,88

223,01

Karnabahar

6,00

8,47

12,75

18,73

41,23

112,50

212,22

Kuru Üzüm

14,50

 

37,50

44,61

 

158,62

207,64

Nohut

8,40

18,00

22,00

24,41

114,29

161,90

190,56

Patlıcan

10,25

15,86

22,33

29,41

54,75

117,89

186,96

1 Lt Süt

4,50

 

 

12,35

 

 

174,44

Ispanak

4,25

5,97

8,08

11,53

40,52

90,20

171,18

Domates

8,31

15,93

15,98

22,11

91,62

92,24

165,96

Kabak

7,13

12,82

16,58

18,61

79,99

132,75

161,17

Sivri Biber

12,25

19,10

23,67

30,82

55,95

93,20

151,59

Pırasa

2,63

3,56

5,50

6,36

35,70

109,52

142,35

B.Lahana

2,75

2,84

5,40

6,10

3,13

96,36

121,67

Antep Fıstığı

67,00

 

147,50

137,20

 

120,15

104,78

Pirinç

10,00

14,00

16,50

20,16

40,00

65,00

101,64

Kuru Soğan

3,08

3,61

4,25

5,99

17,21

37,99

94,55

Havuç

3,50

3,90

5,75

6,79

11,43

64,29

94,03

Yeşil Soğan

7,00

11,98

12,17

13,43

71,20

73,81

91,79

Kuru Kayısı

75,00

 

95,00

132,29

 

26,67

76,38

Fındık (İç)

80,00

 

140,00

138,87

 

75,00

73,59

Zeytinyağı

47,00

 

 

78,00

 

 

65,95

Kuzu Eti

94,13

 

 

149,21

 

 

58,51

Dana Eti

84,24

 

 

125,38

 

 

48,84

Patates

5,48

6,00

6,25

8,15

9,53

14,05

48,71

Yumurta

1,22

 

1,60

1,78

 

31,15

45,90

Beyaz Peynir

 

 

 

59,35

 

 

 

Kaşar Peyniri

 

 

 

81,54

 

 

 

Yoğurt

 

 

 

15,66

 

 

 

Tereyağı

 

 

 

96,29

 

 

 

Mısırözü yağı

 

 

 

45,18

 

 

 

Ayçiçek yağı

 

 

 

47,14

 

 

 

Tavuk Eti

 

 

 

43,50

 

 

 

Toz şeker

 

 

 

13,10

 

 

 

 Not: Hal, pazar ve market verileri Ankara, İzmir, İstanbul, Mersin, Antalya ve Bursa illerinden derlenen ortalama fiyatlardır. Üretici fiyatları ise ürünlere göre önemli üretim merkezlerinden derlenmektedir. Pirinç (Osmancık), kuru fasulye, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek için belirtilen hal fiyatları toptan satış fiyatlarıdır.  Dana eti, kuzu eti, Antep fıstığı ve fındık fiyatı serbest piyasa fiyatıdır. Yumurta fiyatları Yumbir, Başmakçı ve Kaytaş verilerinin ortalaması alınarak derlenmektedir. Yumurta fiyatları aylık ortalama fiyat şeklinde alınmıştır.

 Seçilmiş ürünlerde market fiyatlarındaki aylık fiyatlar ve değişim oranları:

ÜRÜNLER

Ay Sonu Market Fiyatı (TL/kg)

Ay Sonu Market Fiyatı (TL/kg)

Değişim (Yüzde)

MARKET

28 Şubat 2022

30 Mart 2022

28 Şubat 2022/30 Mart 2022

Kuru Soğan

2,33

5,99

157,55

Karnabahar

10,73

18,73

74,58

Kuru Kayısı

81,36

132,29

62,59

Patlıcan

19,55

29,41

50,43

Domates

14,78

22,11

49,61

Sivri Biber

20,61

30,82

49,55

Elma

7,76

11,14

43,55

Yeşil Soğan

9,45

13,43

42,07

Patates

5,96

8,15

36,84

Toz şeker

9,69

13,10

35,24

Ayçiçek yağı

34,92

47,14

34,98

Tavuk Eti

32,58

43,50

33,53

Marul (adet)

9,39

12,22

30,08

Fındık (İç)

106,87

138,87

29,95

Kırmızı Mercimek

22,95

29,67

29,26

Mısırözü yağı

35,98

45,18

25,55

Kuzu Eti

121,40

149,21

22,91

Dana Eti

102,65

125,38

22,14

Kuru İncir

88,94

103,36

16,21

Yeşil mercimek

24,83

28,76

15,85

Pirinç

18,38

20,16

9,71

Yumurta

1,63

1,78

9,20

B.Lahana

5,59

6,10

9,05

Ispanak

10,58

11,53

8,93

Limon

7,29

7,92

8,68

Kuru Fasulye

24,77

26,23

5,90

Kuru Üzüm

42,21

44,61

5,68

Kabak

17,78

18,61

4,69

Tereyağı

92,40

96,29

4,21

Beyaz Peynir

57,09

59,35

3,96

Kaşar Peyniri

78,48

81,54

3,90

Zeytinyağı

75,86

78,00

2,81

1 Lt Süt

12,02

12,35

2,75

Yoğurt

15,44

15,66

1,42

Havuç

6,86

6,79

-1,05

Nohut

24,87

24,41

-1,88

Maydanoz (adet)

4,68

4,59

-2,02

Salatalık

17,47

16,57

-5,12

Antep Fıstığı

147,28

137,20

-6,85

Pırasa

7,85

6,36

-18,93

 Seçilmiş ürünlerde üretici fiyatlarındaki aylık fiyatlar ve değişim oranları:

ÜRÜNLER

Ay Sonu üretici Fiyatı (TL/kg)

Ay Sonu üretici Fiyatı (TL/kg)

Değişim (Yüzde)

ÜRETİCİ

28 Şubat 2022

30 Mart 2022

28 Şubat 2022/30 Mart 2022

Kuru Soğan

0,68

3,08

352,94

Patates

2,92

5,48

87,67

Domates

4,44

8,31

87,32

Sivri Biber

6,75

12,25

81,48

Kabak

4,38

7,13

62,86

Karnabahar

3,71

6,00

61,80

Patlıcan

6,88

10,25

49,09

Havuç

2,50

3,50

40,00

Ispanak

3,33

4,25

27,50

Kuzu Eti

74,27

94,13

26,74

Dana Eti

67,37

84,24

25,04

B.Lahana

2,23

2,75

23,13

Yeşil Soğan

6,25

7,00

12,00

Fındık (İç)

72,00

80,00

11,11

Yumurta

1,10

1,22

10,91

Zeytinyağı

43,16

47,00

8,90

Elma

2,00

2,00

0,00

Kuru Fasulye

7,94

7,94

0,00

Nohut

8,40

8,40

0,00

Kırmızı Mercimek

9,17

9,17

0,00

Yeşil Mercimek

8,18

8,18

0,00

Pirinç

10,00

10,00

0,00

Kuru Kayısı

75,00

75,00

0,00

Kuru Üzüm

14,50

14,50

0,00

Kuru İncir

32,00

32,00

0,00

1 Lt Süt

4,50

4,50

0,00

Antep Fıstığı

68,00

67,00

-1,47

Pırasa

2,86

2,63

-8,13

Maydanoz (adet)

1,29

1,14

-11,65

Salatalık

5,73

4,75

-17,03

Marul (adet)

3,65

2,90

-20,55

Limon

2,25

1,70

-24,44